Governance
De organisatie
De raad van bestuur is verantwoordelijk voor de strategie, het beleid en de dagelijkse gang van zaken in het Dijklander Ziekenhuis. De raad van commissarissen heeft als taak integraal toezicht te houden op het beleid van de raad van bestuur en op de algemene gang van zaken. Het stafbestuur is een belangrijke gesprekspartner van de raad van bestuur, geeft gevraagd en ongevraagd advies en vervult namens de vereniging medische staf een belangrijke rol bij beleidsontwikkeling en strategische beslissingen.
Medezeggenschap
Medezeggenschap binnen de organisatie wordt uitgeoefend door de ondernemingsraad, de cliëntenraad en de verpleegkundige adviesraad. Uitgangspunten voor ons organisatiemodel zijn korte lijnen, verantwoordelijkheden die laag in de organisatie zijn gelegd, integraal management en directe contacten tussen leidinggevenden en medische staf voor tactische en operationele aangelegenheden.
Organogram (klik voor een vergroting)
Stafbestuur buigt zich over herverdeling zorg en integratie vakgroepen
Het herverdelen van de verschillende vormen van zorg over de locaties, de evaluatie van het besturingsmodel en cultuur; enkele onderwerpen waar het bestuur van de medische staf zich vorig jaar over boog. Voorzitter en SEH-arts Joger Jacobs blikt samen met MDL-arts en vice-voorzitter Sebastiaan Balkema terug op 2019.
Herverdeling van zorg
Volgens het ondernemingsplan van het ziekenhuis wordt de zorg slim verdeeld over de locaties. In Hoorn wordt de zorg met een wat hoger risico en vaak langere opnames geconcentreerd. In Purmerend ligt het accent op planbare zorg en zorg met een lager risico op een (IC-)opname. “We zijn vertegenwoordigd in de stuurgroep watergast, die daarvoor verantwoordelijk is. Binnen de stuurgroep worden de voorwaarden die nodig zijn om bepaalde verschuivingen plaats te laten vinden besproken. Wil je bijvoorbeeld bepaalde operatieve zorg concentreren, dan moet onder meer worden nagegaan of dat in de betreffende kliniek past en of de kwaliteit en veiligheid van de zorg zijn geborgd. Vanuit het stafbestuur hebben we kritisch gekeken naar aannames uit het verleden. Daardoor konden we tijdig aangeven dat het nodig was de bestaande plannen te heroverwegen en zo nodig te herzien. Dat ging in prettige samenwerking binnen de stuurgroep.”
Evaluatie besturingsmodel
Een ander groot thema was de evaluatie van het besturingsmodel. “Nu we een aantal jaar gefuseerd zijn, is het logisch om het gekozen besturingsmodel te evalueren. Daarbij hebben we gekeken naar het organogram, de overlegstructuur en formulering van rollen en verwachtingen. We hebben inzicht gekregen in verwachtingspatronen en knelpunten.
Nieuwe cultuur
Cultuur is een continu punt van aandacht voor het stafbestuur. “Na een fusie is het zoeken naar een nieuwe cultuur. Hoe dit verloopt, verschilt per vakgroep. Sommige zijn al volledig geïntegreerd, waarbij artsen op beide locaties werken en eenzelfde werkwijze hebben. We blijven deze integratie stimuleren.” Het stafbestuur is een belangrijk klankbord voor cultuurvraagstukken. “We nemen deel aan diverse overleggen en we hebben vorig jaar een workshop cultuur geleid tijdens een 24-uurssessie met het management. Cultuur staat in de managementlaag al stevig op de agenda, in 2020 willen we dat het onderwerp ook meer gaat leven onder de overige werknemers. De “cultuur” moet van een theorie de praktijk gaan worden. De cultuur is van de werknemer, door de werknemer. We maken hem met z’n allen.
Verdere wapenfeiten
Er speelde meer in 2019. Zoals de implementatie van HiX, waarbij het stafbestuur vertegenwoordigd was via de Chief Medical Officer (CMIO) die actief bij de implementatie betrokken was. En de collectieve arbeidsongeschiktheidsverzekering: “In 2019 hebben we onderhandeld over een goede verzekering voor medisch specialisten bij arbeidsongeschiktheid, want die was er nog niet. Dat is daarna ook voor alle andere medewerkers geregeld”, Tot slot speelde het stafbestuur een actieve rol in de stuurgroep herstelplan. Daarin wordt kritisch gekeken naar de, helaas noodzakelijke, maatregelen om ons ziekenhuis weer financieel gezond te krijgen. “We kunnen concluderen dat de getroffen financiële maatregelen in redelijkheid zijn verspreid over de (zorg)eenheden.”
Ondernemingsraad
De ondernemingsraad draagt zorg voor het toetsen en naleven van de arbeidsvoorwaarden en het bewaken van de kwaliteitsdoelstellingen van de organisatie. Daarnaast vindt de ondernemingsraad het belangrijk dat medezeggenschap leidt tot een financieel gezonde organisatie, waarbinnen de ontwikkeling van de medewerkers centraal staat.
OR maakt het verschil: voor het hele ziekenhuis zichtbaar en beschikbaar
"Wij maken het verschil."
Onder dat motto ging de ondernemingsraad (OR) het jaar 2019 in. Voorzitter Bibi de Boorder en vicevoorzitter David Weller vertellen hoe ze dit goede voornemen op verschillende onderwerpen in de praktijk hebben gebracht. “Van adviesaanvragen kritisch beoordelen tot het bijwonen van gesprekken tussen medewerkers en management: we willen voor iedereen zichtbaar en bereikbaar zijn.”
Generatiebeleid
Een van de onderwerpen waarover de OR zich in 2019 boog, is het generatiebeleid. “HR heeft een plan gemaakt waarmee het voor oudere medewerkers mogelijk wordt om wat minder te gaan werken, gedeeltelijk met behoud van het salaris en met volledig behoud van de pensioenopbouw. Het initiatief hiervoor kwam van de OR en de vakbond en we zijn er trots op dat we een belangrijke bijdrage konden leveren om dit tot stand te brengen.”
Het goede gesprek
In 2019 werd ook ‘het goede gesprek’ in het Dijklander Ziekenhuis ingevoerd, een alternatief voor het beoordelingsgesprek. Daarbij ligt de focus op de kwaliteiten van de medewerker, maar ook de privé-werkbalans en ambities komen ter sprake. “De bedoeling is dat leidinggevenden meer aandacht besteden aan de ménsen met wie ze werken. Een heel goed initiatief, dat aansluit op een van onze kernthema’s ‘wij koesteren onze medewerkers’. Als OR blijven we scherp in de gaten houden of dat gesprek nu ook echt wordt gevoerd. We willen dat alle leidinggevenden op deze manier met hun medewerkers in gesprek blijven.”
Harmoniseren OK’s
Het harmoniseren van de twee OK-afdelingen, in Hoorn en Purmerend, vroeg een groot deel van het jaar de nodige aandacht van de OR. “Het was in verschillende opzichten nogal complex en er speelde veel. We hebben meerdere gesprekken tussen bestuur, management en medewerkers bijgewoond. Daarbij gaven we vooral het signaal af: ‘Luister naar de medewerkers! Los van wat er besloten wordt, geef aandacht aan wat er daadwerkelijk leeft.’ Op die manier hebben we aan de medewerkers laten zien dat ze bij ons terechtkunnen en onze input richting het bestuur serieus wordt genomen.”
IVF-centrum Purmerend
Een andere adviesaanvraag waar de OR zich in 2019 over boog, betrof de implementatie van een IVF-centrum in Purmerend. “Een plan waar we erg enthousiast over zijn, want het is echt een meerwaarde voor de locatie Purmerend en dus goed voor het imago van het ziekenhuis. We hebben een positief advies uitgebracht en tot op heden worden we goed geïnformeerd over de vorderingen. Medio 2020 beginnen de verbouwingen.”
VAR
De verpleegkundige adviesraad (VAR) is een onafhankelijk adviesorgaan, dat een bijdrage levert aan de ontwikkeling van het verpleegkundig beroep en beleidsontwikkeling binnen het Dijklander Ziekenhuis. De missie van de VAR is het ontwikkelen van visie en beleid voor onze patiënten en het stimuleren van verpleegkundige leiderschap.
VAR in touw rond regieverpleegkundige
en vermindering regeldruk
De plannen voor functiedifferentiatie* binnen het verpleegkundige beroep vormden ook in 2019 een belangrijk aandachtspunt voor de Verpleegkundige Advies Raad (VAR). Voorzitter Margreet Kamp en vice-voorzitter Paulien Oranje vertellen: “Helaas kwam er geen gezamenlijk standpunt vanuit de landelijke wetgeving en vakverenigingen, zodat we als Dijklander Ziekenhuis zelf de rol van de regieverpleegkundige verder vormgeven. Inmiddels is deze functie op de verpleegafdelingen al ingevoerd. Een aandachtspunt voor 2020 is vooral nog de plek van de gespecialiseerde verpleegkundige. Ook willen we met onze achterban een nieuwe functienaam gaan verzinnen; de term regieverpleegkundige is de afgelopen jaren nogal beladen geraakt.”
Ontregel de zorg
Waar de VAR ook in 2019 mee van start ging, is het landelijke actieplan ‘Ontregel de zorg’. Dit is een programma van het ministerie van Volksgezondheid om de regeldruk van zorgverleners te verminderen. “Aanleiding om hiermee aan de slag te gaan was de klacht van verpleegkundigen dat zij volgens een protocol bij alle operatiepatiënten de pijnscore (VAS) moeten noteren en dat daar bijvoorbeeld ook patiënten die infuustherapie krijgen onder vallen. Dat is voor die groep helemaal niet nodig, dus daar valt op dit gebied winst te behalen. We hebben het Ontregelteam van het ministerie uitgenodigd om met ons mee te denken. Inmiddels zijn we begonnen met het organiseren van sessies waarin verpleegkundigen kunnen aangeven waar ze tegenaan lopen en waar zij denken ontlast te kunnen worden. Wij analyseren vervolgens waar de problemen nu precies in zitten en waar iets aan gedaan kan worden.”
Inwerktraject
Het landelijk tekort aan verpleegkundigen gaat ook aan het Dijklander Ziekenhuis niet voorbij. “De VAR is vertegenwoordigd in een werkgroep die zich bezighoudt met de vraag hoe we nieuwe verpleegkundigen kunnen aantrekken en bestaande medewerkers behouden. Hieruit is een mooi inwerktraject ontstaan voor nieuwe verpleegkundigen zonder ziekenhuiservaring. Zij krijgen onder meer een buddy en worden twee maanden als extra inzet bij het normale team ingepland.” Met het oog op het behouden van medewerkers heeft de VAR zich samen met de zorgmanager kliniek tijdens de griepgolf in het najaar sterk gemaakt voor een beloning voor extra werk. “Juist door het tekort wordt erg veel van verpleegkundigen gevraagd, maar op een gegeven moment gaat de rek eruit. Toen hebben wij gezegd: beloon ze dan, ook als blijk van waardering voor al het extra werk dat wordt verzet.”
Luisterend oor
Wat tot slot ook een belangrijk onderwerp voor de VAR was in 2019, was de inkrimping van de chirurgische afdeling in Purmerend. “Het aantal bedden in de kliniek snijdend werd verminderd door verschuivingen van bepaalde operaties naar Hoorn. Dit leidde tot onrust en wij werden uitgenodigd voor de gesprekken die verpleegkundigen met het management hadden. Ook hadden we regelmatig koffiemomenten met de verpleegkundigen, waarbij we een luisterend oor waren en hen konden steunen.”
* Met functiedifferentiatie bedoelen we dat er onderscheid komt tussen de taken en verantwoordelijkheden van mbo- en hbo-verpleegkundigen. In plaats van één ontstaan er meerdere functies binnen de beroepsgroep, namelijk verpleegkundige en regieverpleegkundige.
Cliëntenraad
De cliëntenraad geeft de raad van bestuur gevraagd en ongevraagd advies over de meest uiteenlopende onderwerpen. Het gaat veelal om zaken die patiënten direct raken. Te denken valt aan de wachttijden bij een afspraak, de bezoektijden voor bezoekers, maar ook het schoonmaakbeleid en de kwaliteit van het eten en drinken zijn onderwerpen waar de cliëntenraad zich over buigt.
Cliëntenraad kijkt kritisch mee
naar patiëntencontact en financiën
Voor de cliëntenraad van het Dijklander Ziekenhuis was 2019 opnieuw een overgangsjaar. De afronding van de fusie tussen de cliëntenraden van voorheen het Westfriesgasthuis en het Waterlandziekenhuis nam een groot deel van de tijd in beslag, net als het vinden van een nieuwe voorzitter. Hans Boelen is in 2019 verkozen tot voorzitter. Hij blikt terug op de onderwerpen die aan bod kwamen. “Denk aan de plannen voor een IVF-kliniek in Purmerend, de kwartaalrapportages over de kwaliteit van de ziekenhuiszorg, de financiële situatie van het ziekenhuis, waaronder het herstelplan, monitoring van de resultaten van het Klant Contact Centrum en advisering over het profiel van twee nieuwe leden voor de raad van commissarissen.”
Klant Contact Centrum
De cliëntenraad heeft vanaf de start kritisch meegekeken naar de ontwikkelingen van het Klant Contact Centrum (KCC). “Het is belangrijk dat het eerste contact van patiënten met het ziekenhuis goed verloopt. De startperiode van het KCC was niet gemakkelijk, waardoor onder andere de wachttijden aan de telefoon te veel opliepen en de interne afstemming niet goed genoeg verliep. Na de nodige ingrepen, ook qua bezetting, gaat het nu goed met het KCC.”
Digitale toepassingen
De cliëntenraad overlegt regelmatig met de raad van bestuur. “Vast agendapunt is de financiële situatie van het ziekenhuis. De cliëntenraad toetst de ingediende plannen op de afspraken die gemaakt zijn ten tijde van de fusie. Ook de krapte op de arbeidsmarkt beïnvloedt de zorgverlening op de beide locaties. Wij ondersteunen daarom digitale toepassingen die efficiënte zorg mogelijk maken, zoals beeldbellen. Wel bewaken wij dat er oog blijft voor gebruikers met een digitale achterstand en dat er voldoende ruimte blijft voor persoonlijk contact. Verder punt van aandacht in de overleggen is de ontwikkeling van het aantal patiënten op de beide locaties en het daarbij behorende zorgvolume. Dat vergt niet alleen het op een goed kwaliteitsniveau houden van het zorgaanbod, maar ook een professionele en actieve communicatie naar huidige én potentiële cliënten. Een goede relatie met verwijzers is eveneens essentieel.”
Verdere professionalisering
De komende tijd wil de cliëntenraad met hernieuwde energie haar positie binnen de organisatie versterken. “Zo gaan we ons voorbereiden op de uitvoering van de nieuwe Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen. De positie van de cliëntenraad is in deze wet versterkt, maar dat vergt ook een verdere professionalisering van het orgaan als geheel én van de individuele leden.”
Hans Boelen gaat met veel inzet en enthousiasme de kar trekken. “Ik heb in mijn werkzame leven veel te maken gehad met de zorg, maar zat altijd aan de bestuurskant van de tafel. De tijd van nu vraagt een stevige rol en positie van het cliëntenbelang in de zorg, ook in het ziekenhuis. Samen met de andere leden ga ik mijn uiterste best doen om van de cliëntenraad een club te maken die ertoe doet.”